Eksozom Nedir?
Eksozomlar; tüm hücrelerden salınan lipid yapıda zara sahip, genetik bilgiler, büyüme faktörleri ve proteinleri taşıyan 30-150 nanometre çapında çok küçük keseciklerdir, hücrenin yaklaşık 1/1000’i boyutundadırlar.
Eksozomlar; hücreler arası iletişimi sağlar, yakın ve uzak hücreler arasında hücre içi bilgilerin önemli düzenleyicileri olan molekülleri taşırlar.
Eksozomlar, rejeneratif tıp alanında; hücre yenilenmesi ve tamirinde yüksek
potansiyele sahiptirler.
Eksozom; cilt gençleştirme / hücre yenilenmesinde rol oynayan hücresel ve biyokimyasal olayları düzenleyebilme kapasitesine sahip, çok sayıda büyüme faktörü içeren ve yeni doğan göbek bağı dokusundan elde edilen mezenkimal kök hücrelerin (MKH) kültür ortamından özel işlemlerle saflaştırılarak elde edilen protein kesecikleridir.
Mezenkimal kök hücre kaynaklı eksozomlar; tercihen rejeneratif tıpta kullanılır. Bu hücreler, multipotent yapıları nedeniyle mükemmel rejeneratif hücrelerdir, bu nedenle Mezenkimal Kök Hücreler’den türetilen eksozomlar, diÄŸer eksozom ürünlerinden daha üstündür.
Eksozom içerisindeki ekzozomal büyüme faktörlerinin fizyolojik etkileri; iyileşmeyi uyarmak, yaşlanan ve hasar görmüş ciltte kollajeni yenilemek ve iltihabı azaltmak için kullanılabilir.
Eksozom; iyileşmeyi hızlandırma, cilt dokusunu iyileştirme, yara izini azaltma, saç büyümesini uyarma ve kozmetik işlemlerden sonra iyileşme süresini kısaltma potansiyeline sahiptir.
Eksozomların Etki Mekanizması
Eksozomların ana işlevi, uyarılara karşı verilen cevapları ve sinyal moleküllerini serbest bırakarak hücreler arası iletişimi iyileştirmektir.
Eksozomlar; bir takım genetik bilgileri, proteinleri ve reseptörleri hücreler arasında aktararak hücre davranışını değiştirebilirler. Bu özellikleri sayesinde hücre çoğalmasında ve doku yenilenmesinde etkili olurlar.
Eksozomlar; inflamatuar proteinleri baskılayıp anti-inflamatuar proteinleri ise uyararak inflamatuarı azaltıcı etki gösterirler.
Eksozomlar; fibroblast, endotel hücreleri, keratinosit ve spesifik endojen progenitör hücrelerin (ata hücreler) çoğalmasını ve hasarlı bölgeye göç etmesini uyararak rejeneratif etkinlik gösterirler.
Yapılan çalışmalarda; mezenkimal kök hücrelerden elde edilen eksozomların, hastalık ya da yaralanma sonucu hasar görmüş dokularda meydana gelen apoptozu (programlanmış hücre ölümü) azalttığı gösterilmiştir.
Eksozomlar; doku yenilenmesini normal çapraz kollajen bağ yapısını arttırarak sağlar. Yara izlerinde azalma sağlayarak normal dokuya daha yakın bir iyileşme sağlar.
Eksozomların Avantajları
Mezenkimal kök hücre eksozomları HLA antijenleri taşımadıkları için doku reddine sebep olmazlar. Allojenik kullanım için uygundurlar.
Eksozomlar, hücre değildir ve boyut olarak da hücrelerden daha küçük yapıdadırlar. Erişkin kök hücrelerlerden en önemli farkı yeni doğandan elde edilmesi ve içerdikleri çok daha fazla büyüme faktörü sayesinde klinik ve estetik kullanımda yüksek potansiyele sahip olmalarıdır.
Eksozomlar protein içerikli oldukları için uygun koşullar sağlandığında ana yapısı bozulmadan daha uzun süre dayanabilirler. Hücresel ürünler gibi laboratuvarda çözülmesi sonrası doktor uygulaması için sınırlı zaman gerektirmez.
Cerrahi işlem gerektirmediği için otolog tedavilerden üstün bir üründür, doğrudan enjekte edilebilen bir şişede gelirler, komplikasyonları önemli ölçüde azaltırlar.
Mezenkimal kök hücre eksozomları yeni doğan göbek bağı dokusundan elde edilir ve bu doku hiçbir dış faktöre maruz kalmamış saf ve toksin içermeyen bir dokudur. Otolog kök hücre tedavisinden üstün olmasının bir nedeni de budur çünkü otolog ürünlerde hastanın hücreleri hasta ile aynı yaşa ve aynı kaliteye sahiptir.
Eksozomlar dondurularak kurutulabilir, paketlenebilir ve taşınabilir.
Topaklanma riski olmadan sistemik tedavide kullanılabilir.
Damar içi, kas içi, lokal ya da cilde enjekte edilerek uygulanabilir.
Eksozomların Klinik Kullanım Alanları
MKH Eksozomlarının Cilt Üzerindeki Etkileri
- Fibroblast hücrelerinin proliferasyonu ve göçünü uyarır.
- Anjiyogenezisi arttırır.
- Kollajen ekstraselüler matriks ve depolanmasını arttırır.
- İnflamasyonu ve immün yanıtı düzenler.
- Doku remodeling-yeniden yapılandırmasını düzenler.
MKH Eksozomlarının Cilt Gençleştirmede (Anti-aging) Etkisi
- Kök hücre kaynaklı eksozomlar, rejeneratif kabiliyeti nedeniyle vücudun yaşlanan dokularını eski haline getirmek için kullanılabilir.
- Yaşlanma belirtileri, cildin kendini yenileyememesi nedeniyle ortaya çıkar, eksozomlar cildin elastikiyetini ve gücünü korumaya yardımcı olabilir.
MKH Eksozomlarının Saç Dökülmelerindeki Etkisi
- Büyüme evresindeki saç foliküllerinin sayısını arttırır.
- Saç foliküllerini oluşturan dermal papilla hücrelerini rejenere eder.
- Saç dökülmesinin erken evrelerinde, eksozom uygulaması ile büyüme faktörleri uygulanarak erkeklerde ve kadınlarda saçlar yeniden büyüyebilir ve yeniden oluşturulabilir.
- Eksozom tedavisinin ilk uygulamasından sonra 1 veya 2 ay içinde gözle görülür bir değişiklik görülebilir ancak en önemli değişiklikler 6 ile 12. Aylar arasında gözlenir.
- Eksozomlar saç uzama saç döngüsünü uzatır ve bunu dinlenme fazındaki (telojen fazı) saç köklerini büyüme fazına (anajen fazı) dönüştürerek yapar.
Dermatolojide MKH Eksozomlarının Kullanılabileceği Diğer Alanlar
- Gözenekli
- Leke tedavisi
- Akne Skarı Tedavileri
- Atopik dermatit/Egzama
- Yara iyileÅŸmesi
- Yanık Tedavisi
